İskenderun’umuzun 1970 ve 1980 yıllarındaki iş kapasitesinin ne denli hareketliliğe sahip olduğu, herkes tarafından bilinmektedir. Şehrimizden yapılan yaş sebze-meyve, pamuk, hububat, filtre, krom madeni gibi ihracat emtialarından sonra patlayan nakliyat sektörünün ve ardından sanayi şehrine dönüşen İskenderun’umuz, Türkiye’de hızla gelişen şehirlerarasında önemli bir yer almıştır. Ancak, yıllık bir buçuk-iki milyar dolar ihracat yapan bu güzel ve gelişen şehrimizde modern bir limanın olmaması yörede hayati önem taşıyan İskenderun’umuzun kısmen olsun değerini düşürmüştür.
1965–1980 yıllarında Ortadoğu’nun en gözde limanı olan İskenderun limanını görmek üzere 1978 yıllarında yurtdışından gelen bir heyetin, yaptığı inceleme sonucunda, limanın genişletilmesi, hizmetlerin daha rantabl ve hızlı verilmesini, ayrıca hizmet bedelinin aşağı çekilmesini, aksi takdirde yüklerin Akabe Limanı’na kayacağını, ifade ettiklerini çok iyi hatırlıyorum. Sonuçta limanda gerekli düzenlemelerin yapılmaması nedeniyle Ortadoğu’ya gelen bütün yükler, Akabe Limanı’na yönelmiş ve dolayısıyla Akabe Limanı Ortadoğu’nun gözde limanı olmuştur.
GAP Tarım Projesi devreye girdiğinde de, ihracatın büyük bir bölümü İskenderun Limanları’ndan gerçekleştirilecektir. İhracatın yanı sıra GAP Bölgesi’nin ihtiyaç duyacağı makine, teçhizat, malzeme ve hammaddenin ithalatı da, yine İskenderun Limanları’ndan karşılanacaktır. Zira dünya ticaretinin %70’lik kısmı deniz yoluyla yapılmaktadır. Yüklenen malın başına bir şey gelmeden yerine varması olayı deniz taşımacılığına rağbeti arttırmıştır. Günümüzde konteynır taşımacılığı da büyük bir önem arz etmiş ve konteynır, taşımacılıkta odak noktası durumuna gelmiştir. Dolayısıyla konteynır terminali ve iskelesi olmayan İskenderun Limanımız büyük bir ölçüde değer yitirmiştir.
Halen daha birçok sanayicimiz, gerek ihracatını ve gerekse ithalatını, konteynır ile yapmakta ve bunun için Mersin Limanı’nı kullanmaktadır.Bu da maliyeti arttırmaktadır.
Sanayi kenti görünümüne bürünen ve yassı mamulün üretiminin yörede olması nedeni ile getireceği otomotiv yan sanayinin yanı sıra beyaz eşya üreticisi gibi, daha birçok sektörün yer alacağı bölgemizde, modern bir limana büyük bir ihtiyaç duyulacağı kesindir. Zira ihracat potansiyeli büyük olan Hatay’da ihracat yönünden önemli bir yer tutan İskenderun’un mevcut limanının, mutlak surette özelleştirilmesi gerektiğini defalarca yazılarımda belirtmiştim. Nihayet Türkiye’nin Akdeniz kıyısındaki doğu noktasında bulunan İskenderun Limanı, 36 yıl süreyle işletme hakkının verilmesi yöntemiyle ikinci defa özelleştirme kapsamına alınmış bulunmaktadır.
Son teklif tarihi 4 Ağustos 2010 olan özelleştirme sürecinde birçok firma teminat mektubu vermiş, ancak bu firmalar arasında bir tane İskenderun firması yer almamış bulunmaktadır.17 Mayısta ihaleye açılan proje 4 Ağustosa kadar olan süre içerisinde hazırlanarak teklif haline getirilecek ve 36 yıllık süre için özelleştirilecektir. Limanın kimin tarafından devir alınacağı merakla beklenilmektedir. Suriye, Irak, İran gibi Güneydoğu komşularımızla ticari ilişkilerimizin artması ve GAP Projesi’nin Hükümetçe teşvik edilmesi Mersin Lojistik Köy Projesi’nin Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından beklemeye alınması, İskenderun Lojistik Merkezi Projesi’nin henüz ortaya çıkmamış olması Mersin Limanı’nın da yeterli miktarda iş kapasitesinin mevcut olması, Mersin’de mendirek dışına yeni bir konteynır limanı inşa edilmesi düşünceleri bir araya gelince çözümün İskenderun Limanı olarak görüldüğü apaçık görülmektedir. Bütün bu gelişmeler karşısında İskenderunlu iş adamları ya da limanla ilgili odalardan çok, İskenderun dışından olan şirketlerin ve odaların daha yakından takip ettikleri görülmektedir.Ve şu ana kadar ihale için teklif veren firmalar teminat mektuplarını ilgili kurumlara teslim etmişlerdir.Bu firmalar arasında yukarıda da değindiğim gibi tek bir İskenderun firmasının bulunmaması üzüntü ile karşılanmıştır.Şuana kadar teklif veren firmalar: Afken Holding, Global Liman İşletmeciliği, Çelebi Holding, Liman Gemi İşletmeciliği A.Ş, Ceynak Lojistik, Liman Yatırım İşletme Hizmetleri, Yıldırım Holding, Mersin Deniz Ticaret Odası, Mersin Uluslar arası Liman İşletmeciliği, İçdaş İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş., Anadolu Girişim Grubu(Gaziantep), Özduy Uluslar arası Taşımacılık ve Albayrak Turizm Seyahat İnşaat A.Ş olarak görülmektedir.
Her ne surette olursa olsun İskenderun Limanı’nı işletecek olan Firmanın, limanı işletmesi için kendine ait gemilerinin olması gerektiğine inanmaktayım. İşletmesini 36 yıllığına kiralayacak olan firmanın da limanı, genel kargo, depolama, araç parkı, konteynır, PCC ve Roro liman ile terminal hizmetlerini verebilecek şekilde düzenlemesi gerekmektedir. Liman hizmetlerin, önce kendi gemilerine vermesi sonucunda limana işlerlik kazandırması İskenderun Limanı’na olan ilgiyi arttıracak daha sonra bu durum diğer gemilerin İskenderun Limanı’na gelmesini teşvik edecek ve Mersin Limanı’na büyük ölçüde rakip olacaktır.
Liman ihalesini, hangi kuruluş alırsa alsın, başarılar diliyor gerek kuruluşuna, gerek İskenderun’a ve gerekse Türkiye’ye hayırlı olmasını diliyoruz.
FEVZİ SEVİNÇLİ
Meclis Üyesi ve Hesapları İnceleme Kurul Başkanı