İskenderun Teknik Üniversitesi (İSTE) Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi ve Denizcilik Meslek Yüksekokulu’na ait Araştırma Gemisi RV İSTE 1 ile Denizcilik Meslek Yüksekokulu’nun körfezde yaptığı eğitim ve araştırma çalışmaları esnasında 1. Dünya Savaşı zamanında İngilizler’in gözlem ve istihbarat amacıyla kullandığı “HMY Zaida” isimli yat ve Fransız mayın tarama gemisi “Pavot” olduğu tahmin edilen iki batık tespit edildi. Çalışmalara iştirak eden TRT Mavi Tutku ekibi de bölgenin tarihine ışık tutacak bu iki batıkla ilgili belgesel program hazırlıklarına başladı.
Konu ile ilgili açıklama yapan İskenderun Teknik Üniversitesi (İSTE) Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi Deniz Teknolojileri Bölüm Başkanı Prof. Dr. Sefa Ayhan DEMİRHAN; “1.Dünya Savaşı’nda stratejik olarak büyük önem taşıyan İskenderun Körfezi’ne çıkartma planlandığı tarihi belgelerle açıktır. Çanakkale’ye İngiliz ve Fransız gemileriyle düzenlenen harekât esnasında bizzat İngiliz Deniz Bakanı Churchill tarafından İskenderun Körfezine de eşzamanlı bir çıkarma harekâtı planlanmış ancak Çanakkale’de Türk askerinin destansı direnişi İngiliz ve Fransızları her türlü hazırlığı yapılmış olan İskenderun’a çıkarma planından vazgeçirmişti. O dönemde Ortadoğu’da casusluk faaliyetlerini yürüten isimlerin en tanınmışı İngiliz İstihbarat subayı Lawrence’dir. Ama başka istihbarat görevlileri de faaliyet gösteriyordu. Bölge hakkında bilgi toplamak için kullanılan bir gözlem ve istihbarat yatı olan Zaida da onlardan biriydi. Bazı kaynaklar Zaida yatını bir Alman denizaltısının batırdığını öne sürse de karadaki Osmanlı bataryaları tarafından batırıldığı ihtimali ağır basmaktadır. Bir başka kaynak Zaida’nın mayına çarparak battığına işaret ediyor. Gemide 12 kişi olduğuna, mürettebattan hayatta kalanların bir dönem Türkler tarafından misafir edildiğine dair bilgiler bulunmaktadır. 350 GRT Buhar İstimli direkli yat, 50 metre boyunda 8 metre genişliğindeydi ve Kraliyet yat filosuna aitti” dedi.
Körfezde varlığı saptanan ikinci batığın ise bir Fransız Mayın Tarama Gemisi olduğu düşünüldüğünü belirten Prof. DEMİRHAN; “Kaynaklar, buhar istimli Pavot’un, 1918 yılında İskenderun Körfezinde bir mayınına çarparak battığını belirtiyor. Olay sırasında mayın tarama gemisinin 4 mürettebatı kaybolduğu vurgulanıyor. Batık, 30 metre derinlikte tek parça halinde arka kısmı kuma gömülü ama tek parça olarak durmaktadır. Boyu 34 metre emi ise 6.5 metredir” dedi.
TRT Haber ekibinin Canlı Yayın yaparak tüm Türkiye’ye duyurduğu Tarihi Batıkların bulunması haberi ile ilgili İskenderun Teknik Üniversitesi (İSTE) ve TRT Mavi Tutku ekibi işbirliğiyle sualtında ve arşivlerde yapılacak ayrıntılı çalışmaların belgesel program haline getirileceği bildirildi.
