Uyuz hastalığı; Sarcoptes scabiei isimli akarın neden olduğu, insandan insana bulaşabilen, son derece kaşıntılı ve özellikle sonbahar ve kış aylarında sıklığı artan bulaşıcı bir hastalıktır. Bu akar, cildin üst katmanına girer ve yumurtalarını buraya bırakır. Hastalık, kadın erkek ayırımı yapmadan, tüm yaş gruplarında görülür. Yakın vücut ve cilt temasının sık olduğu kalabalık yaşam alanlarında hızla yayılabilir. Yaşlı ve çocuk bakımevleri, cezaevleri, yataklı eğitim kurumları kamp gibi toplu yaşanılan yerler uyuz için en uygun ortamlardır.
İlk defa uyuza yakalanan bir kişide belirtilerin başlaması 4-6 hafta kadar sürebilir. Belirti göstermeden dahi kişi, hastalığı diğer bireylere bulaştırabilir.
Hastalığın en yaygın belirtileri, özellikle geceleri şiddetli kaşıntı ve cilt üzerindeki sivilce benzeri kabarcıklardır. El parmak araları, el bileğinin iç yüzü, koltuk altları, kulak arkaları, bel bölgesi, ayak bilekleri, ayaklar, kalçalar, kadınlarda meme uçları ve erkeklerde genital bölge kaşıntı ve lezyonların görülebileceği vücut bölgeleridir.
Hastalık genellikle uyuz olan biriyle doğrudan ve uzun süreli yakın teması ile yayılır. Tokalaşma ya da kısa süreli sarılarak genellikle uyuz bulaşmaz. Hastalık, eşler arasında ve aile üyelerine kolayca yayılır. Uyuz hastalığı olan bir kişi tarafından kullanılan giysiler, havlular veya yatak takımları gibi eşyalar paylaşılarak dolaylı olarak da bulaştırılabilir.
Uyuz tedavi edilebilir bir hastalıktır. Hasta ile beraber ev halkı ile kişiyle doğrudan ve uzun süreli yakın teması olanların da tedavi edilmesi gerekir. Tedavinin başarılı olabilmesi için uyuz hastası ile birlikte yaşayan ve uzun süreli yakın teması olan kişilerin de hastalık belirtileri olup olmadığına bakılmaksızın tedavi edilmesi gerekmektedir. Tedavi hasta ve aynı ortamı paylaşan diğer bireylerle eş zamanlı olarak yapılmalı, tedavide kullanılan ilaçlar hekimin önerdiği şekilde, dozda ve sürede kullanılmalıdır.
Uyuz akarları, vücut dışında 2-3 günden daha fazla yaşayamaz. Bu nedenle; hasta bir kişi tarafından kullanılan yatak takımları, kıyafetler ve havlular, en az 60 derecede yıkanmalı ve ütülenmeli veya kuru temizleme ile dezenfekte edilmelidir. Yıkanamayacak eşyaların ağzı bağlı olan bir poşet içerisinde ortalama üç gün saklanması gerekir..
Hastalıktan korunmada hijyen oldukça önemlidir. Başta okullar, özellikle yatılı okullar, bakımevleri, yurtlar, oteller, yatakhaneler gibi insanların toplu halde bulundukları ortamlarda ve toplu ulaşım araçlarında temizliğe son derece dikkat edilmelidir. Kişisel korunma için, hasta olduğundan şüphelenilen kişilerle temastan kaçınmak, iç çamaşırı, havlu, nevresim gibi kişisel eşyaların temizliğine dikkat etmek, vücut ile direkt teması bulunan eşyaların ortak kullanımından kaçınmak, ev, araba gibi alanların temizliğine dikkat etmek gerekmektedir.
